SPORCULARDA AĞRI NEDENLERI DEĞERLENDIRME VE TEDAVISI-AR

Sporcularda omuz ağrısı

Sporcu sağlığı,  kendine özgü değerlendirme ve geliştirme yöntemleri olan; günümüzde ayrı bir uzmanlık branşı olarak katkı sağlayan özel bir konudur. Sporcularda gelişen ağrı, ağrının sebebi, değerlendirilmesi, tedavisi ve rehabilitasyonu ise birden çok tıp otoritesinin birarada çalışmasını gerektirir.

Spor yaralanmalarına yaklaşımı ilk müdahale ve kapsamlı değerlendirme olarak iki gruba ayırabiliriz. Yaralanmanın olduğu andaki değerlendirme ve tedaviye ' ilk müdahale ' adını verebiliriz. İlk müdahalede yapılması gereken en önemli iş, durumun ciddiyetinin belirlenmesi ve sabitlemedir. Örnek verecek olursak bir futbol müsabakasında dizine darbe alan bir futbolcunun ilk andaki değerlendirilmesinde travmanın şiddeti ve dizin bağlarının, menisküs ya da çapraz bağların hasar görüp görmediğini tahmin etmeye çalışılır. Tedavi olarak da ödem ve şişliği en aza indirmek için soğutucu sprey, buz uygulaması ile birlikte hasar gören bacağın sabitlenmesi yapılmalıdır.

Spor yaralanmalarının kapsamlı değerlendirilmesinde, ayrıntılı bir fizik muayene ile birlikte görüntüleme yöntemleri kullanılır. Görüntüleme yöntemlerinden halen en kapsamlı görüntü sağlayanı MR olmakla birlikte çağdaş hekimler tarafından uygulanmaya başlayan ultrasonografi spor yaralanmalarının teşhisinde birinci sırayı almaktadır.

Omuz eklemi, vücudumuzdaki en hareketli eklemdir. Tüm yönlere hareketi mevcuttur. Hemen her spor dalında aktif olarak görev yapar. Özellikle, ağırlık çalışmalarında, yüzücülerde ve atıcılarda yaralanma riski yüksektir. Güçlendirme sporunda, omuz yaralanmasına neden olabilecek hareketler; bench press esnasında dirseklerin omuz hizasından aşağı inmesi, pull down hareketinin arkaya doğru yapılması, ve kolun 90 derece üzerinde aşırı zorlanmasıdır. Bu zorlanmalar sonucunda omuzun en önemli kaslarından biri olan supraspinatus tendonunda kalınlaşma, tendonun koruyucu dokusunda iltihap ve şişme görülür. Sıkışma sendromu dediğimiz bu rahatsızlık ilerlerse tendonda yırtık oluşabilir, bu da ilerlerse omuz hareketlerinde kısıtlılık ve sakatlık gelişebilir.

Omuz ağrısı ile gelen bir sporcuda ayrıntılı bir muayeneden sonra günümüzde en çağdaş ve gelişmiş yaklaşım ultrason ile değerlendirmedir. Çünkü ultrason, omuz ve omuz çevresi dokularının  büyük bir kısmını çok iyi görüntüleyebilmektedir. Bu konuda uzmanlaşmış tecrübeli bir hekim tarafından yapıldığında teşhis 5 dakikada konulabilmektedir. Ultrasonun bir diğer avantajı dinamik görüntüleme sağlamasıdır. Yani omuzun farklı pozisyonlarında görüntüleme yapabilmektedir. Hızlı değerlendirme sağlar, radyasyon içermez.  Doppler özelliği sayesinde iltihap olup olmadığını göstermesi de MR dan üstün yanlarından sadece biridir. MR' ın yetersiz kaldığı bir hastamızda ultrason ile omuzun supraspinatus tendonundaki kalınlaşmayı sağlam tarafla karşılaştırarak teşhis ettik.

Aynı hastada sağ ve sol omuz aynı anda değerlendirilmiştir. Soldaki tendon normal görünümde iken, sağdaki tendonun üst kısmındaki kalınlaşmaya dikkat edin.

Omuz tendonu sıkışma sendromunu ultrasonografi ile teşhis ettikten sonra, yine ultrason eşliğinde tek doz lokal anestezik enjeksiyonu ile hem tanıyı destekliyoruz hem de güçlü bir ağrı kesici etki sağlıyoruz. Ağrı azaldıktan sonra, fizik tedavi ve rehabilitasyon programına başlıyoruz. Yaralanmanın tekrarlarından korunmak için hastayı bilgilendirmek çok önemlidir. Spor ve müsabaka öncesinde yeterli sürede ısınma ve germe, sarkaç egzersizlerinin düzenli yapılması, kolun 90 derece ve üzerindeki hareketlerini sınırlama, kaldırılan ağırlık miktarını düşürme, alınması gereken önlemlerden birkaçıdır. Son yıllarda önemi gittikçe daha da değer kazanan kinezyolojik bantlama, bu konuda eğitimli kişiler tarafından uygulandığında iyileşmeye yardımcı olmaktadır.

Bazen, tanıda geç kalınması, hastanın tedaviye devam etmemesi ya da tendon hasarının beklenenden daha kötü seyretmesi gibi nedenlerden ötürü, iyileşme tam olmaz, hastalık kronikleşir. Kronik tendon hasarları tedavisi daha uzun ve zahmetli olan müzmin bir sorundur. Kronik tendinitlerde, uygulanan tedavilerden bazıları, ultrason eşliğinde tendona kuru iğneleme  ( tendon fenestrasyonu ), PRP tedavisi,  uzun süreli rehabilitasyon ve bazen cerrahidir. Kronikleşmeyi önlemek için teşhisin erken konulması, kapsamlı ve kaliteli bir tedavi uygulanması ve hastanın tedaviye uyumu önem arzetmektedir.